ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA W GETCIE WARSZAWSKIM.
Przez koronawirusa akcja Żonkile przeniesiona do sieci
19 kwietnia przypada 77. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Po raz ósmy z tej okazji organizowana jest akcja Żonkile. Ze względu na pandemię koronawirusa, większa jej część przeniosła się do Internetu i prasy oraz na fale radiowe. W południe w stolicy rozbrzmią syreny na znak pamięci o poległych, ale nie odbędą się oficjalne uroczystości pod pomnikiem Bohaterów Getta.
POWSTANIE W GETCIE WARSZAWSKIM
1940 r. Niemcy ogrodzili murem część centrum Warszawy i stłoczyli tam prawie pół miliona Żydów ze stolicy i okolic. Uwięzieni w getcie umierali wskutek głodu, chorób, niewolniczej pracy i ginęli w egzekucjach. Latem 1942 r. została zorganizowana Wielka akcja likwidacyjna. Niemcy wywieźli z getta do ośrodka zagłady w Treblince prawie 300 tysięcy Żydów. Wśród tych, którzy pozostali, narodziła się idea zbrojnego oporu.
19 kwietnia 1943 r. dwa tysiące Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego. Powstańcy, pod dowództwem Mordechaja Anielewicza, byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale woleli zginąć w walce, by ocalić swoją godność.
Przez cztery tygodnie Niemcy równali getto z ziemią, paląc dom po domu. Schwytanych bojowców i mieszkańców zabijali lub wywozili do obozów. 8 maja Anielewicz i kilkudziesięciu powstańców zostali otoczeni i popełnili samobójstwo. Nielicznym Żydom udało się wydostać kanałami z płonącego getta. 16 maja Niemcy na znak zwycięstwa wysadzili Wielką Synagogę przy ul. Tłomackie. Getto warszawskie przestało istnieć.
DLACZEGO ŻONKILE?
Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca ŻOB. 19 kwietnia, w rocznicę powstania, składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu. Organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN akcja ma na celu rozpowszechnianie tego symbolu oraz szerzenie wiedzy na temat samego powstania.
Do akcji Żonkile można dołączyć z każdego miejsca na świecie, przypinając wirtualny żonkil, obejrzeć wideospacer po miejscach pamięci dawnego getta warszawskiego czy wysłuchać wykładów, odczytów literackich oraz koncertu.
„Warto bić się o swoją pamięć, pracować nad nią, szukać, czytać, oglądać, rozmawiać. To powiedziałbym moim wnukom i dlatego nie wyobrażam sobie, bym mógł zapomnieć o tym, co stało się tutaj, w Warszawie, w 1943 roku” – mówi Andrzej Seweryn, jeden z ambasadorów akcji.
Powstanie w getcie warszawskim było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej. Było to też zarazem pierwsze powstanie miejskie w okupowanej Europie. W związku z rocznicą jego wybuchu, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN już po raz ósmy organizuje akcję społeczno-edukacyjną Żonkile. Po raz pierwszy jednak zostanie przeprowadzona w zupełnie zmienionej formule.
Program wydarzeń w niedzielę
Organizator akcji Żonkile przez całą niedzielę proponuje serię wydarzeń „Muzeum POLIN w Twoim Domu”, poświęconą tematowi powstania w getcie warszawskim. Wszystko do obejrzenia na muzealnym fanpage’u na Facebooku. Oto plan:
– godz. 10.30 – wykład prof. Jacka Leociaka o doświadczeniach cywilnych podczas powstania w getcie warszawskim
– godz. 12.00 – relacja LIVE: Zygmunt Stępiński, dyrektor Muzeum POLIN złoży wieniec pod pomnikiem Bohaterów Getta. Warto dodać, że również o 12.00 w Warszawie rozbrzmią syreny na znak pamięci o powstaniu w getcie warszawskim,
- godz. 12.05 – Modlitwa „El Male Rachamim” (hebr. „Boże Pełen Miłosierdzia”) Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha,
- godz. 15.30 – wideospacer Beaty Chomątowskiej pt. „Tu było getto” po miejscach pamięci, związanych z dawnym gettem warszawskim. Warto dodać, że Beata Chomątowska jest także współautorką koncepcji wystawy czasowej „Tu Muranów”, której otwarcie odbędzie się we wrześniu w Muzeum POLIN,
- godz. 18.30 – aktor i dyrektor naczelny Teatru Polskiego w Warszawie Andrzej Seweryn przeczyta fragmenty „Zdążyć przed Panem Bogiem”.