Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży odgrywa kluczową rolę w rozwoju oraz w kształtowaniu ich przyszłości. Obejmuje szeroki zakres aspektów emocjonalnych, behawioralnych i społecznych, które wpływają na ogólny dobrostan i funkcjonowanie.

Oto kilka kluczowych elementów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży:

Równowaga emocjonalna: zdrowe dzieci i młodzież są w stanie identyfikować, rozumieć i radzić sobie ze swoimi emocjami. Mają zdolność do wyrażania siebie i swoich potrzeb, pozytywnych,
jak i trudnych emocji, oraz posiadają zdolność do budowania satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.

Odporność psychiczna: zdolność do przeciwdziałania i adaptacji w obliczu trudności życiowych jest kluczowym elementem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Odporność psychiczna obejmuje umiejętność radzenia sobie ze stresem i trudnościami oraz dostosowywania się do zmieniających się warunków.

Wsparcie społeczne: silne, dobre relacje w rodzinie, z przyjaciółmi, nauczycielami i innymi ważnymi osobami są czynnikiem chroniącym, dlatego są istotne dla dobrostanu dzieci i młodzieży. Posiadanie wsparcia społecznego pomaga im radzić sobie ze stresem, redukuje uczucie samotności i izolacji, oraz wspiera poczucie przynależności i wartości.

Samopoczucie i samoocena: dzieci i młodzież mające poczucie własnej wartości i pewność siebie. adekwatnie postrzegają swoje zasoby, w tym osiągnięcia, umiejętności i cechy osobiste, co wpływa na ich ogólne samopoczucie i samoocenę oraz zdolność do radzenia sobie z trudnościami i przeżywania  frustracji.

Zdolność do nauki i rozwoju: zdrowe psychicznie dzieci i młodzież są w stanie skupić się na nauce, rozwijają się intelektualnie, emocjonalnie i społecznie, są otwarte i ciekawe świata i wykazują chęć do zdobywania nowych umiejętności i doświadczeń.

Wczesne rozpoznawanie i interwencja: w przypadku problemów w zakresie zdrowia psychicznego u dzieci i młodzieży, wczesne rozpoznanie i odpowiednia pomoc lub interwencja specjalistyczna są kluczowe dla zapobiegania dalszym komplikacjom oraz wspierania zdrowego rozwoju emocjonalnego i społecznego.

Istotne jest podejmowanie działań psychoedukacyjnych, promowanie zdrowego wyposażenie rodziców i nauczycieli w wiedzę pozwalającą skuteczniej wspierać dzieci i młodzież w sytuacjach trudnych.  Ważne jest nie tylko zapewnienie dzieciom i młodzieży szerokiego wsparcia społecznego ale też dostępność zróżnicowanej pomocy w ramach  do opieki zdrowotnej psychoterapii czy pomocy psychologicznej dla najmłodszych członków społeczeństwa.

W ramach akcji Warszawski Tydzień Zdrowia Psychicznego, który potrwa od 16 do 23 marca 2024 r. odbędą się liczne bezpłatne wykłady, warsztaty, webinary.  Mieszkańcy będą mogli także skorzystać z bezpłatnych porad i konsultacji indywidualnych. Akcja skierowana jest do rodziców i opiekunów, nauczycieli oraz do młodzieży.

Spotkania poprowadzą doświadczeni specjaliści oraz eksperci w dziedzinie psychologii dziecięcej i młodzieżowej, którzy podzielą się swoją wiedzą, doświadczeniem i praktycznymi narzędziami. Spotkania skupią się na różnorodnych aspektach zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, obejmując tematy takie jak:

Tematyka spotkań m.in.:

• Rozpoznawanie i radzenie sobie ze stresem
• Zaburzenia funkcjonowania psychospołecznego dzieci i młodzieży
• Depresja i lęk
• Wsparcie emocjonalne w domu i w szkole.
• Rola rodziców i opiekunów w promowaniu zasad zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia.
• Wczesne rozpoznawanie i interwencja w przypadku problemów zdrowia psychicznego.

Akcja rozpoczyna się dn. 16.03.2024 r. w Zespole Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych nr 1
ul. Zawiszy 13. Wykłady otwierające poprowadzą dr n. med. Anna Dunajska – psychiatra dziecięcy, wykład pt. „Diagnostyka małych dzieci w wieku 1-6 lat oraz dr n. med. Cezary Żechowski – psychiatra, wykład pt. „Co powinniśmy wiedzieć o zaburzeniach psychicznych młodzieży”. W tym dniu w godz. 13.00-15.00 odbędzie się także webinarium przygotowane przez Warszawskie Centrum Opieki Medycznej „Kopernik” Sp. z o.o. pt. „Co się dzieje w mózgu nastolatka?”

Po zakończeniu wykładów mieszkańcy będą mogli skorzystać z konsultacji indywidualnych
ze specjalistami z wolskich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz miejskich przychodni.

Akcja zakończy się dn. 23.03.2024 r. w Terminalu Kultury Gocław przy ul. Jana Nowaka Jeziorańskiego 24,  Piknikiem Edukacyjnym (w godz. 10:00-13:00) zorganizowanym przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne działające na terenie Dzielnicy Praga-Południe: Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną nr 4 oraz Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną nr 16. Wydarzenie uświetnią trzy wykłady prowadzone przez ekspertów w dziedzinie zdrowia psychicznego: o godz.10.15 – wykład dr. n. med. Cezarego Żechowskiego „Jak wspierać rodzinę dziecka w kryzysie psychicznym unikając stygmatyzacji i wykluczenia. Rola dialogu i sieci społecznych”, o godz.11.15 – wykład dr Bartosza Zalewskiego z Uniwersytetu SWPS – „Czynniki sprzyjające zdrowiu psychicznemu w rodzinie” oraz o godz.12.15 – wykład dr Magdaleny Śniegulskiej z Uniwersytetu SWPS „Dobrostan dzieci i młodzieży”.

Podczas Pikniku odbędą się także konsultacje indywidualne z doświadczonymi specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym z psychoterapeutami oraz z psychiatrą dziecięcym. Tematem konsultacji będą m. in. kryzysy rodzinne, rozwód i separacja, zaburzenia rozwoju fizycznego
i psychospołecznego we wczesnych etapach rozwoju dziecka, opieka i wsparcie dziecka
z niepełnosprawnością i zaburzeniami rozwoju, kryzys psychiczny, zachowania ryzykowne, depresja, trauma i strata, uzależnienie od mediów cyfrowych, komunikacja z nastolatkiem, wpływ odżywiania na funkcjonowanie i dobrostan dzieci i młodzieży, trudności dzieci i wynikające z nich potrzeby diagnostyczne oraz działania wychowawcze.

W programie przewidziane są różnorodne animacje edukacyjne, dostosowane do wieku i potrzeb uczestników, przygotowane przez poradnie, Ognisko Pracy Pozaszkolnej nr 4 we współpracy
z Międzyszkolnym Kołem Wolontariusza prowadzonym przez Towarzystwo Szansa. Studenci Koła Naukowego Psychoedukacji Uniwersytetu SWPS poprowadzą zabawy i zadania psychoedukacyjne dla rodziców i dzieci. Zaprezentowane zostaną „Książki, które pomagają żyć” oraz ekspozycja książek psychoedukacyjnych Biblioteki Wielokulturowej Terminalu Kultury Gocław. Autor przewodników spacerowo-rowerowych z wydawnictwa RAJD podzieli się pomysłami na rodzinne spędzania czasu
w plenerze. Piknik będzie okazją do rozmów z przedstawicielami organizacji działających w ramach Partnerstwa dla Dzieci Pragi-Południe, W punkcie zorganizowanym przez Wspólne Podwórka, będzie można dowiedzieć się, gdzie szukać wsparcia na terenie Pragi-Południe. Niech będzie to czas, który pozwoli nam razem dbać o dobrostan oraz zdrowie psychiczne naszych dzieci i młodzieży, bo „potrzebna jest cała wioska aby wychować dziecko”.

Na zakończenie Warszawskiego Tygodnia Zdrowia Psychicznego mieszkańcy Warszawy będą mogli skorzystać także z wykładu pt. „Działania profilaktyczne w zakresie zdrowia psychicznego”, oraz warsztatu pt. „Techniki relaksacyjne i uważnościowe dla dzieci i młodzieży” które przeprowadzą psycholodzy z SZPZLO Warszawa-Wawer.

Więcej informacji o wydarzeniach zaplanowanych w ramach Warszawskiego Tygodnia Zdrowia Psychicznego dostępnych jest na stronach internetowych https://zdrowie.um.warszawa.pl/ oraz https://edukacja.um.warszawa.pl/

ROZWÓJ NASTOLATKÓW
Wychowanie nastolatka nie należy do łatwych zadań. Bunt, impulsywność,
lekkomyślność w postępowaniu, huśtawka nastrojów to tylko niektóre
z zachowań nastolatków z jakimi zmagają się rodzice.
Jak myśli nastolatek?
Organizm młodego człowieka w okresie dojrzewania rządzi się swoimi prawami.
Nastolatek zmienia się zarówno fizycznie jak i psychicznie. Mózg nastolatka
swoją dojrzałość osiąga po 20 roku życia. To wtedy ukształtowane zostaje
zarządzanie emocjami, podejmowanie decyzji i kontrola zachowań. Dodatkowo
rozregulowana w tym wieku gospodarka hormonalna sprawia, że nastolatkowi
mogą towarzyszyć problemy z nastrojem np.: płaczliwość czy drażliwość.
Zrozumienie nastroju nastolatka może być dla rodziców drogowskazem
w znalezieniu drogi do tego, aby pozostać ze swoim dzieckiem w kontakcie i być
dla niego wsparciem w tym trudnym czasie.
Zmiany w zachowaniu nastolatków mogą budzić u rodziców niepokój, złość,
bezradność. Niektóre zachowania u młodych ludzi, pomimo tego, że są trudne
dla rodziców, są charakterystyczne dla tego okresu życia.

AGRESJA
Co powinno zaniepokoić w zachowaniu nastolatków?
Zachowania, które przekraczają granice „zwykłego” okresu nastoletniego, do których
należy podejmowanie ryzykownych zachowań m.in. stosowanie przemocy,
drobne przestępstwa (kradzież), picie alkoholu, upijanie się, używanie narkotyków,
leków psychoaktywnych, zachowania agresywne wymagają podjęcia czynności
zapobiegawczych. Odnalezienie przyczyny tego zachowania, określenie skali
problemu pomoże ocenić, czy jest to okresowe, trudne zachowanie czy wymaga
już wsparcia specjalisty.
Konflikty w rodzinie z nastolatkiem są nieuniknione, jednakże zachowania
agresywne są niedopuszczalne i wymagają natychmiastowej interwencji.
Nie przegap symptomów ani objawów, pomóż swojemu dziecku.
Warto zwrócić się o pomoc, gdy zauważysz u nastolatka:
• Przemoc, agresję fizyczną lub słowną wobec rodziców, rodzeństwa
lub rówieśników w szkole
• Inicjowanie konfliktów, kłótni
• Brak energii, chęci do aktywności, które wcześniej sprawiały radość
• Opuszczanie zajęć szkolnych
• Samookaleczenia
• Zażywanie substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, dopalacze)
Powyższe objawy są wskazaniem do kontaktu z psychologiem. Nawet jeśli
nastolatek nie wykazuje ww. objawów, a rodzic ma problemy w kontakcie z nim
lub coś go niepokoi w zachowaniu dziecka, wizyta może pomóc naprawić relacje
lub wyjaśnić wątpliwości.

HEJT
Hejt czyli poniżanie, obrażanie, ośmieszanie innych to zjawisko, które przejawia
się poprzez agresywne, wrogo nastawione zachowania, złośliwe komentarze,
opinie wyrażane w sposób wulgarny, grafiki, filmy. Hejt to również opinie wyrażane
w sposób wulgarny w świecie rzeczywistym, ale coraz częściej dotyczą przestrzeni
internetowej.
Hejt może przybierać różne formy. Mogą to być komentarze dotyczące wyglądu
zewnętrznego, orientacji seksualnej, wyznania lub innych cech danej osoby.
To także uwagi na tle rasistowskim, seksistowskim czy homofobicznym.
Hejt może doprowadzić do spadku poczucia własnej wartości, zdenerwowania,
smutku, zaburzeń snu, depresji a nawet myśli samobójczych. Oznaką, że nastolatek
mierzy się z hejtem może być zaprzestanie aktywności na portalach społecznościowych
lub obsesyjne sprawdzanie komunikatów.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą hejtu?
• Powiedz najbliższym
• Postaraj się zignorować, zablokować lub usuwać obraźliwe komentarze
i użytkowników, którzy je pozostawiają
• Zgłoś hejterów do administratorów serwisów, z których korzystasz
• Zablokuj możliwość komentowania danego postu
• Zawiadom policję, jeśli hejt nie ustaje. Pamiętaj, aby zabezpieczyć dowody
(tzn. zrób zrzut ekranu, na którym widać komentarze agresora, zapisz adres
strony internetowej i wszystko, co pozwoli zidentyfikować hejtera)
Warto wiedzieć, że niektóre z zachowań hejtujących naruszają prawo i mogą zostać
zakwalifikowane jako przestępstwo np.: w przypadku rozpowszechniania wizerunku.

DEPRESJA
Depresja jest chorobą, zaburzeniem psychicznym, które może dotknąć każdego
bez względu na wiek, płeć, status społeczny. Obejmuje obniżony nastrój, utratę
przyjemności lub zainteresowania czynnościami przez większą część dnia,
prawie codziennie, przez co najmniej dwa tygodnie. Depresja różni się od zwykłych
zmian nastroju i uczuć związanych z życiem codziennym czy krótkotrwałą reakcją
na trudną sytuację. Może wpływać na wszystkie aspekty życia, w tym na relacje
z rodziną, przyjaciółmi i społecznością.
Trudno wskazać konkretną przyczynę, która odpowiada za występowanie depresji.
Wpływ na jej występowanie mogą mieć czynniki:
• Biologiczne czyli genetyka (zachorowania w rodzinie) lub nieprawidłowe działanie
neuroprzekaźników w mózgu czy zaburzenia hormonalne,
• Psychologiczne czyli to co potocznie nazywamy cechami charakteru
(niska samoocena, brak poczucia bezpieczeństwa, brak umiejętności radzenia
sobie ze stresującymi sytuacjami, słabe umiejętności społeczne),
• środowiskowe, do których możemy zaliczyć trudne sytuacje np.: rozwód, separacja,
uzależnienie od substancji psychoaktywnych, doświadczanie przemocy, utrata
rodzica, trudna sytuacja materialna, odrzucenie przez grupę rówieśniczą.

Depresja rozwija się powoli. Wyodrębniono szereg objawów, które jeśli trwają
przez co najmniej dwa tygodnie, mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie.
Warto zwrócić się o pomoc, gdy zauważysz łącznie kilka z poniższych symptomów:
• Chwiejność nastroju, impulsywność, drażliwość
• Krytycyzm wobec siebie, poczucie winy,
• Obniżony nastrój, apatia, uczucie zmęczenia
• Brak energii, bezczynność, poczucie beznadziei
• Ograniczenie relacji z rodziną i rówieśnikami
• Niechęć do aktywności, które wcześniej dawały radość
• Brak dbałości o wygląd
• Autoagresja, samookaleczanie, odurzanie się (alkohol, leki, narkotyki)
• Zainteresowanie tematyką samobójstw i śmierci

Objawy te mogą świadczyć o chorobie, jednak niezbędna jest profesjonalna
konsultacja, ponieważ rodzic nie zawsze jest w stanie stwierdzić czy zachowania
prezentowane przez dziecko to „bunt” nastolatka czy objaw choroby. Pamiętaj, że
istnieją skuteczne metody leczenia depresji. Należą do nich terapia psychologiczna
i przyjmowanie leków.

GDZIE UZYSKASZ POMOC
Wykaz przychodni udzielających świadczeń zdrowotnych z zakresu
opieki psychiatrycznej dostępny jest na stronie:
https://zdrowie.um.warszawa.pl/program-ochrony-zdrowia-psychicznego
w zakładce „Przewodnik”
Wykaz poradni psychologiczno-pedagogicznych:
https://edukacja.um.warszawa.pl/wykaz-poradni-ppp
• 116 111 – anonimowy, bezpłatny, całodobowy i dyskretny telefon zaufania
dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.
Czynny 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.
• 800 12 12 12 – bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Rzecznika
Praw Dziecka. Czynny całodobowo, 7 dni w tygodniu. Pod numer Dziecięcego
Telefonu Zaufania mogą również dzwonić osoby dorosłe, by zgłosić problemy dzieci.

BROSZURA

KONSULTACJE SPECJALISTYCZNE PRACOWNIKÓW PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ NR 4
Praga Południe   Terminal Kultury Gocław   Piknik edukacyjny	Konsultacje specjalistyczne – profilaktyka zdrowia psychicznego w okresie kryzysu związanego z ciążą i narodzeniem dziecka, prawidłowy rozwój dziecka, diagnostyka w przypadku niepełnosprawności, poradnictwo, instruktaż	Rodzice dzieci do lat trzech, kobiety w ciąży, mieszkańcy Warszawy,	Alina Kaczmarczyk, pedagog, terapeuta integracji sensorycznej,   Katarzyna Jędrzejczak, neurologopeda, pedagog	23 marca 2024   10:00- 13:00
	Konsultacje specjalistyczne – dobrostan psychiczny rodziny z dzieckiem z problemami neurorozwojowymi (spektrum autyzmu, nadpobudliwość psychoruchowa) –procedury w zakresie orzecznictwa w kształceniu specjalnym	Rodzice dzieci ze diagnozowanymi problemami neurorozwojowymi (spektrum autyzmu, ADHD) oraz rodzice dzieci, u których występują symptomy trudności rozwojowych	Małgorzata Ciosek, psycholog, członkini zespołu orzekającego do spraw kształcenia specjalnego oraz wczesnego wspomagania rozwoju dziecka	23 marca 2024   10:00 -13:00
	Konsultacje specjalistyczne –   trudności emocjonalne  dziecka, wsparcie diagnostyczne, konsultacje z psychoterapeutą, konsultacje wychowawcze	Rodzice dzieci i młodzieży	Renata Karwat, psycholog, psychoterapeuta Małgorzata Kibart psycholog, psychoterapeuta	23 marca 2024   10:00- 13:00
	Konsultacje specjalistyczne –    zdrowie psychiczne dziecka, kiedy i gdzie szukać pomocy?	Rodzice dzieci i młodzieży	Dr n.med. Magdalena Grygo, specjalista psychiatra dzieci i młodzieży	23 marca 2024   10:00 –13:00
	Animacje edukacyjne –  zabawy dla najmłodszych włączające rodziców i opiekunów jako profilaktyka zdrowia psychicznego, kształtowania więzi oraz profilatyka uzależnień behawioralnych	Dzieci i rodzice/opiekunowie	Grażyna Broniarek, pedagog   Ilona Mahrougui, psycholog   Monika Borowska, pedagog   Urszula Kołoło, psycholog	23 marca 2024     10:00 –13:00

KONSULTACJE SPECJALISTYCZNE PRACOWNIKÓW PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ NR 16
Praga Południe   Terminal Kultury Gocław   Piknik edukacyjny	Konsultacje psychologiczne. Przesiewowe badania w kierunku depresji. Kryzys psychiczny, zachowania ryzykowne, uzależnienia, samotność nastolatków. Komunikacja z nastolatkiem. Zaburzenia lękowe, afektywne, depresja, trauma. Trudności funkcjonowania i kryzysy wieku dojrzałego.	Dzieci ze starszych klas szkół podstawowych, młodzież, rodzice, dorośli, seniorzy.	Maria Czuma-Sulej-psycholog            Anna Steinhagen-psycholog, pedagog, psychoterapeuta Magdalena Krakowian-Rząca-psycholog, psychoterapeuta Karolina Sałapa-psycholog, psychoterapeuta  Anna Pliszka-psycholog, interwent kryzysowy	23 marca 2024   10:00-13:00
	Poradnictwo w sytuacjach kryzysu rodzinnego, rozwodu i separacji.	Rodzice i pary małżeńskie w kryzysie.	Małgorzata Drozd-pedagog, mediator, coach	23 marca 2024 10:00-13:00
	Konsultacje specjalistyczne: wpływ odżywiania na funkcjonowanie i dobrostan dzieci i młodzieży.	Rodzice, opiekunowie, młodzież.	Mariusz Antonowicz pedagog, psychodietetyk	23 marca 2024 10:00-13:00
	Konsultacje specjalistyczne: zaburzenia rozwoju fizycznego i psychicznego na wczesnych etapach rozwoju dziecka. Rodzic w kryzysie rodzicielstwa. Opieka i wsparcie dziecka z niepełnosprawnością i zaburzeniami rozwoju. Uzależnienia od mediów cyfrowych. Trudności funkcjonowania i kryzysy wieku dojrzałego. Przesiewowe badania w kierunku depresji.	Rodzice dzieci małych do 3 roku życia, dzieci przedszkolnych i młodszych szkolnych.	Maria Kwiatkowska-psycholog Agnieszka Brzezińska-psycholog Paweł Błoński-psycholog	23 marca 2024   10:00-13:00
	Konsultacje specjalistyczne: trudności emocjonalne dziecka, potrzeby diagnostyczne i konsultacje wychowawcze.	Rodzice i opiekunowie.	Magdalena Sasin-psycholog	22 marca 2024 10:00-13:00
	Konsultacje specjalistyczne: książki które pomagają radzić sobie z życiowymi wyzwaniami: strata, żałoba, konflikt, trudne dziecko itd. Specjalista radzi gdzie szukać mądrych książek, inspiracji i pomocy.	Rodzice i opiekunowie	Dorota Drzymulska-pedagog	23 marca 2024 10:00-13:00